Yayınlanma Tarihi: 20.06.2024
Etiketler: cmv, yenidoğan, işitmekaybı
CMV nedir genel olarak insan sağlığı için neden önemlidir? Sitomegalovirüs (CMV), dünya genelinde her yaştan bireyi etkileyebilen yaygın bir virüstür; ancak, sağlıklı bir kişinin bağışıklık sistemi genellikle virüsün hastalığa neden olmasını engeller. Amerika Birleşik Devletleri'nde, yaklaşık üç çocuktan birinin, beş yaşına kadar CMV ile enfekte olduğu bilinmektedir. Yetişkin dönemde ise toplumun yarısından fazlası bu virüs ile enfekte olmuştur. CMV, bir kişinin vücuduna girdikten sonra ömür boyu orada kalır ve özellikle bağışıklık durumunun baskılandığı hallerde (kanser hastalığı, kemoterapi kullanımı, organ nakli alıcıları vb.) yeniden aktifleşebilir. Bir kişi ayrıca virüsün farklı bir türü (çeşitliliği) ile yeniden de enfekte olabilir. CMV enfeksiyonu olan çoğu kişinin semptomu yoktur, ya da hafif viral enfeksiyon bulguları olduğundan çoğunlukla enfekte olduklarının farkında değildirler. Bun nedenle, enfeksiyonu çevreye yayabilirler. Özellikle gebelik döneminde bu virüsle enfeksiyon gerçekleştiğinde, fetusta “Konjenital CMV enfeksiyonu” adı verdiğimiz çeşitli organları etkileyebilen bir hastalık tablosu gelişir. Konjenital CMV nedir? Hangi sıklıkla görülür? Yenidoğanda görülen belirtiler nelerdir? Konjenital CMV enfeksiyonu dünya genelinde önemli bir sağlık problemidir. Gelişmiş ülkelerde prevalansı % 0.6 civarındadır. Yine Amerika Birleşik Devletleri'nden veriler 200 bebekten yaklaşık 1'inin konjenital CMV ile doğduğunu ifade etmektedir. Konjenital CMV enfeksiyonuna sahip bebeklerde doğumdan sonraki erken dönemde ciltte döküntü, sarılık, baş çevresinin küçük olması (mikrosefali), doğum ağırlığının küçük olması, karaciğer ve/veya dalak büyüklüğü, görme problemleri, nöbet geçirme (konvülziyon) gibi bulgular saptanabilir. Bununla birlikte hastaların bir kısmı doğum anında tamamen normal olup tarama testi ile saptanan işitme kaybı ilk bulgu olarak karşımıza çıkabilir. Konjenital CMV enfeksiyonu olan hastalarda uzun dönemde işitme kaybı, gelişimsel ve motor fonksiyonlarda gecikme, görme kaybı, epilepsi nöbetleri gibi sağlık problemleri gözlenebilir.Yenidoğan döneminde işitmesi normal olan bir çocukta ileriki dönemde de sağırlık görülebilmektedir. CMV enfeksiyonu nasıl bulaşır? Neden çocuklar böyle bir sorunla doğar? Gebelikte fark edilmesi mümkün müdür? CMV enfeksiyonu olan çoğu insanda klinik bulgu görülmediğinden hastalar enfekte olduğunun farkında değildir. Hamilelik döneminde virüs ile enfekte olan (çoğu zaman ilk kez karşılaşan) kadınlar, bu virüsü bebeğine bulaştırabilir. Gebelik öncesi yapılan serolojik testler ile kişinin bu virüs ile karşılıp karşılaşmadığı anlaşılabilir; ancak daha önce virüs ile karşılaşmış kişilerde de yeniden enfeksiyon gelişme ve bebekte konjenital CMV enfeksiyonu görülebilmesi mümkündür. Korunma için alınabilecek önlemler nelerdir? Toplum genelinde özellikle küçük çocuklar yaygın bir CMV kaynağıdır. 5 yaşına geldiğinde, her üç çocuktan biri CMV ile enfekte olur, ancak genellikle semptom göstermez. Virüs, enfeksiyondan sonra aylarca çocuğun tükürük ve idrar gibi vücut sıvılarında kalabilir. Küçük çocukların yanında çok bulunan kişiler, CMV enfeksiyonu açısından daha büyük risk altındadır. Ebeveynler ve çocuklara bakım veren diğer bireyler (örn. sağlık çalışanları, öğretmenler), bilhassa gebelik döneminde küçük çocukların tükürük ve idrarla temasını azaltarak CMV alma risklerini azaltabilir. Bu dönemde yiyeceklerin, yiyecek ve su kaplarının küçük çocuklarla paylaşılması, bebek bezi değişimi ya da tuvalet sonrası bakımın ardından ellerin sabun ve su ile yıkanması bulaşmayı engellemek için önemlidir. Tedavi mümkün müdür? CMV tedavisinde kullanılabilen antiviral ilaçlar özellikle yaşamın ilk ayında tedaviye başlandığında en etkilidir. İşitme kaybını azaltıcı etki gösterebilir. İlaçların potansiyel yan etkileri sebebiyle hastalar tedavi sürecinde ve sonrasında, fizik muayene ve laboratuvar testleri ile yakın izlenmelidir. CMV ve işitme kaybı İşitme kaybı konjenital CMV enfeksiyonunun en önemli komplikasyonudur. Doğumda klinik bulguları olan bebeklerin yaklaşık yarısında, asemptomatik (hiçbir bulgusu olmayan) olanların ise dörtte birinde uzun dönemde işitme kaybı görülebilmektedir. Yenidoğanda işitme testinin yapılması ve şüpheli bebeklerde periyodik olarak kontrol edilmesi, işitme kaybının erken saptanması ve tedavisi için çok önemlidir. CMV tedavisinde kullanılan antiviral ilaçlar işitme kaybı üzerine kısmi etki sağlayabilir. Bununla birlikte işitme kaybı olan çocuklara erken dönemde konuşma ve davranış terapisi verilmesi, koklear implant gibi işitme cihazları tedavinin temelini oluşturmaktadır..